|
Hiện nay chỉ có khoảng 570 sách Việt Nam được dịch và xuất
bản ở các nước, đây là con số rất nhỏ đối với thị trường
sách thế giới.
Sau đây là ý kiến của một số nhà văn, dịch giả các nước
đến tham dự Hội nghị giới thiệu Văn học Việt Nam tại Hà
Nội hôm 5/1..
Ông, bà tìm kiếm điều gì khi tới Hội nghị Quốc tế giới
thiệu Văn học Việt Nam?
- J. Fossenbell : Tôi muốn tìm hiểu về các nhà thơ, nhà
văn VN, ai đang được chú ý, tác phẩm nào của họ đang được
quan tâm. Tôi hy vọng được gặp gỡ đồng nghiệp đến từ nhiều
nơi trên thế giới. Tôi cũng mong sự kiện này sẽ tiếp thêm
ngọn lửa yêu văn chương để tôi có nhiều nhiệt huyết hơn
nữa trong việc dịch tác phẩm văn học VN ra nước ngoài.
- Hilary Watts Tôi muốn tìm hiểu về văn học VN và nhiều
nước khác. Đây cũng là cơ hội để tôi gặp gỡ với các dịch
giả, nhà xuất bản ở các nước trên thế giới.
- Điền Tiểu Hoa : Tôi muốn tìm tài liệu, tiểu thuyết phản
ánh đời sống đương đại của VN để chuyển ngữ khi có điều
kiện.
- Ông, bà biết những gì về văn học Việt Nam?
- Helmuth A. Niederle(nhà văn, biên tập viên văn học người
Áo): Tôi biết rất ít, hầu như không biết gì. Nếu tôi muốn
biết, cũng rất khó để tìm kiếm một đầu sách nào đó của
Việt Nam tại Áo.
- J. Fossenbell (nhà thơ, dịch giả người Mỹ): Tôi biết
không nhiều. Nhưng văn học Việt Nam cũng đã có một số tác
phẩm được dịch ra tiếng Anh và xuất bản tại Mỹ. Quan trọng
hơn là gần đây tôi có tham gia hiệu đính bản dịch tiếng
Anh tập thơ Cánh đồng người của Trần Quang Quý. Tôi rất
thích.
- Hilary Watts (nhà thơ, chuyên gia ngôn ngữ người Hà Lan):
Tôi từng hiệu đính bản dịch tập thơ Ký ức mắt đen của
Nguyễn Trọng Tạo. Chúng tôi cũng đang tổ chức dịch sang
tiếng Anh tập Thương lượng với thời gian của Hữu Thỉnh. Đó
là tất cả những gì tôi biết về văn học Việt Nam.
- Điền Tiểu Hoa (Phó giáo sư Viện Văn học Thế giới Trung
Quốc): Tôi có nghiên cứu về văn xuôi đương đại Việt Nam và
đã dịch xong một tiểu thuyết của Hữu Mai sang tiếng Trung.
Hiện chúng tôi cố gắng dịch một số tập truyện ngắn.
- Lady Borton (nhà văn, dịch giả người Mỹ): Tôi rành tiếng
Việt nên cũng biết một ít về văn học Việt Nam.
- Ông, bà có ý kiến gì để quảng bá văn học VN ra các nước?
- Helmuth A. Niederle: Thứ nhất là việc tổ chức những hội
nghị như thế này, dành cho các dịch giả, những người Việt
sống ở nước ngoài, những nhà xuất bản có khả năng phát
hành ra nước ngoài… Thứ hai, các nhà làm sách cần tổ chức
thực hiện những cuốn sách nhỏ, giới thiệu tóm lược về nền
văn học Việt Nam, các tác phẩm chính, những giá trị đặc
sắc và riêng biệt của chúng. Thứ ba, cần tích cực hơn
trong việc đưa các tác giả Việt Nam ra nước ngoài giao lưu.
Những nền văn học như Áo, Hà Lan đã được biết đến rộng rãi
ở châu Âu nhờ phần lớn vào cách làm này. Bên cạnh đó, cũng
rất nên mời các nhà văn nước ngoài đến Việt Nam. Những
chuyến tham quan, trao đổi sáng tác như vậy sẽ tạo hiệu
quả tốt cho việc giao lưu văn hóa, văn học. Cuối cùng,
nhưng không phải là đã hết, tôi muốn nói đến việc chú
trọng đầu tư vào mối quan hệ hợp tác giữa các tổ chức văn
học trong và ngoài nước.
- J. Fossenbell: Tôi nghĩ Việt Nam cần tổ chức dịch nhiều
tác phẩm hơn, hình thành mối quan hệ chặt chẽ giữa giới
làm sách trong và ngoài nước. Bên cạnh đó, ngoài những nỗ
lực cá nhân, yếu tố rất quan trọng là nỗ lực của các nhà
nước, của các tổ chức trong việc trao đổi văn hóa, văn học.
- Hilary Watts: Cần đẩy mạnh hơn việc tổ chức các cuộc
giao lưu, tham quan nước ngoài cho các nhà văn Việt Nam.
Giới làm sách cần thực hiện các guidebook - sách giới
thiệu vắn tắt về văn học Việt Nam. Đồng thời cũng cần chú
ý đến việc quảng bá, tiếp thị văn học qua các website, các
trang văn học trên mạng. Bởi giới trẻ châu Âu ngày nay chủ
yếu tìm hiểu thông tin qua Internet.
- Lady Borton: Tôi chỉ xin nói đến việc đưa văn học Việt
Nam đến với độc giả Mỹ. Đó là một điều rất khó, bởi những
lý do sau: Thứ nhất, thị trường Mỹ ít dịch và xuất bản
sách của nước ngoài chứ không riêng gì Việt Nam. Thứ hai,
độc giả Mỹ ngày nay đọc trên mạng nhiều hơn là đọc sách
in. Vì vậy, việc quảng bá bằng sách in không được hiệu quả
như mong muốn. Thứ ba là vấn đề kinh tế. Với giới làm sách
chuyên nghiệp thì lợi nhuận là yếu tố đầu tiên họ tính đến.
Vì vậy, các nhà xuất bản thường chỉ mua tác phẩm nào mà họ
cảm thấy sẽ bán được. Điều này cũng ảnh hưởng trực tiếp
đến các dịch giả. Nhà văn không sống được bằng nghề, dịch
giả càng không sống được bằng nghề. Sách bán ít, dịch giả
càng khó sống. Vì vậy, phải yêu Việt Nam lắm họ mới dịch
văn học Việt.
Thế giới còn biết rất ít về văn học Việt Nam. Tôi biết quá
trình đưa văn học VN ra nước ngoài còn gặp rất nhiều khó
khăn. Nhưng chúng ta vẫn phải cố thôi.
- Điền Tiểu Hoa: Chúng tôi muốn dịch rất nhiều. Nhưng thực
sự, để xuất bản sách ở Trung Quốc không phải là chuyện dễ
dàng. Vì vậy, đây cũng là một khó khăn lớn cho quá trình
quảng bá văn học Việt Nam.
- Độc giả ở nước ông, bà muốn tìm hiểu gì về Việt Nam qua
văn học?
- Hilary Watts: Giới trẻ chúng tôi có khá nhiều mối quan
tâm về Việt Nam, ví như mối liên hệ giữa quá khứ và hiện
tại ở đất nước Việt Nam, đặc biệt là quá trình thay đổi
của Việt Nam. Tôi sống ở đây đã 2 năm và tôi thấy Việt Nam
thay đổi rất nhanh trong 2 năm qua.
-
Kevin Bowen (Giám đốc Trung tâm William Joiner, Mỹ): Tôi
nghĩ giá trị tác phẩm là yếu tố quan trọng nhất quyết định
việc độc giả quan tâm hay không đến một nền văn học nào đó.
Nhưng cũng có một số chủ đề mà theo tôi sẽ thu hút người
đọc phương Tây, như: xung đột thế hệ, sự thay đổi cuộc
sống của người Việt Nam hiện nay. Nhiều người vẫn nghĩ,
chúng tôi muốn tìm hiểu về chiến tranh và quá khứ. Nhưng
không phải như vậy. Quá khứ đã qua rồi.
|
