Ngày 3/2, tại Cần Thơ, Trung tâm phát triển bền vững tài
nguyên nước và thích nghi với biến đổi khí hậu Việt Nam
phối hợp với Ủy ban Nhân dân thành phố Cần Thơ tổ chức
diễn đàn quốc tế về “Môi trường và nguồn sống trên sông
Mekong”.
Diễn đàn đã xác định dòng sông Mekong là dòng sông quan
trọng đảm bảo sinh kế trực tiếp của hàng triệu người dân
trên lưu vực và an ninh lương thực thế giới.
Hiện nay, trong lưu vực sông Mekong, Việt Nam và Thái
Lan là hai 2 quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.
Tuy nhiên, trong tương lai, do ảnh hưởng biến đổi khí
hậu, nước biển dâng và hàng loạt công trình thủy điện
của các nước trong khu vực sông Mekong (Trung Quốc, Lào,
Campuchia...) thi nhau mọc lên sẽ khiến cho lưu lượng
nước dòng Mekong giảm chỉ còn 2/3 so với những thập kỷ
trước.
Vấn đề này sẽ dẫn đến tình trạng hạ lưu của sông Mekong
thiếu nước trầm trọng vào mùa khô, nguy cơ xâm mặn ngày
càng lớn, gây sự suy thoái sinh học dòng sông không thể
phục hồi được.
Theo thống kê của Liên minh bảo vệ sông Mekong, trải dài
từ thượng lưu đến hạ lưu sông Mekong có 16 đập thủy điện
đã và đang xây dựng. Khu vực này cũng có hàng trăm dự án
chằng chịt trên các nhánh chính và nhánh rẽ của dòng
sông.
Nếu như cộng đồng lưu vực sông Mekong và các tổ chức thế
giới không có biện pháp tích cực bảo vệ dòng sông này về
lâu dài thì tương lai của dòng sông Mekong, các cộng
đồng dân cư hai bên bờ và an ninh lương thực thế giới có
nguy cơ bị đe dọa nghiêm trọng.
Nhiều chuyên gia đến từ Thái Lan cũng nhận định, do các
hoạt động phát triển kinh tế trong lưu vực dòng sông
Mekong liên tục bị áp lực nặng nề làm suy giảm chất
lượng nước, đa dạng sinh học của tự nhiên và đe dọa sinh
kế của cư dân địa phương.
Tình hình này ngày càng nguy hiểm và phức tạp hơn do
ngày càng có nhiều công trình đập, thuỷ điện đã, đang và
sẽ xây dựng.
Thực trạng trên sẽ làm cho dòng sông bị vỡ vụn thành
nhiều mảng và ngăn cách con đường sinh tồn của các loài
thủy sản nuôi sống hàng triệu người dân sinh sống men
theo dòng sông.
Một số đại biểu đến từ tổ chức quốc tế hoạt động trong
tiểu vùng sông Mekong cho rằng, các quốc gia trong lưu
vực nếu lợi dụng dòng sông để làm đòn bẩy tăng trưởng
kinh tế mà không chú ý về môi trường nước và nguồn sống
của lưu vực thì sẽ là việc làm thiếu sáng suốt.
Vấn đề này các quốc gia trong lưu vực nói chung và Việt
Nam nói riêng đã cảm nhận được, qua các tác động nặng nề
do những biến động không tự nhiên từ vùng thượng nguồn
đến cuộc sống và sự phát triển của người dân vùng hạ lưu.
Bà Ngụy Thị Khanh, Phó Giám đốc Tổ chức mạng lưới sông
ngòi Việt Nam nhấn mạnh, dù sống trên thượng nguồn hay
hạ lưu thì tất các các quốc gia trong lưu vực sông
Mekong đều "trên một con thuyền".
Do đó, bà hi vọng diễn đàn này sẽ tạo cơ hội cho các nhà
khoa học, người dân địa phương hiểu rõ hơn về các tổn
thất mà các hoạt động phát triển không bền vững của các
quốc gia trong lưu vực sông Mekong đang góp phần “bức tử”
hệ sinh thái và nguồn nước của dòng sông.
|