Tổng thống Barack Obama hôm qua đã rời Tòa Bạch ốc lên đường tới Praha, để ký hiệp ước giải giáp vũ khí mới với Nga, hiệp ước sẽ cắt giảm số vũ khí hạt nhân thời Chiến tranh Lạnh xuống còn gần 1/3.

Chuyên cơ chở Tổng thống tới Cộng hòa Séc để ký hiệp ước thay thế Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược (START) đã hết hạn với Tổng thống Nga Dmitry Medvedev vào ngày hôm nay 8/4.

Ông Obama dự kiến sẽ đặt chân xuống Praha vào sớm ngày 8/4 và cùng Tổng thống Nga Medvedev tham dự lễ ký kết tại Lâu đài Praha có từ thời trung cổ, nơi cách đây một năm ông Obama đã công bố mục tiêu tiến tới một thế giới phi vũ khí hạt nhân của mình.

Ông Obama dự định sẽ tổ chức một họp báo, và tổ chức tiệc tối vào ngày hôm nay với 11 nguyên thủ quốc gia, chính phủ châu Âu, thảo luận với các nhà lãnh đạo Séc, trước khi trở lại Washington vào ngày thứ 6. 

Lễ ký kết hiệp ước START II, cắt giảm số vũ khí các cựu đối thủ thời Chiến tranh Lạnh nắm giữ xuống còn khoảng 30%, diễn ra đúng vào thời điểm Mỹ vừa công bố chính sách cắt giảm vũ khí hạt nhân của mình, tạo tiền đề vững chắc cho hội nghị thượng đỉnh hạt nhân diễn ra ở Washington từ ngày 12-13/4 tới.

Trước khi lên đường tới Praha vào ngày thứ tư, Tổng thống Nga Medvedev cho rằng hiệp ước mới có thể đóng vai trò đáng kể trong việc định hình giải giáp vũ khí trong tương lai.  

Ông Obama sẽ gặp ông Medvedev trước khi ký kết và được dự đoán sẽ hối thúc người đồng cấp Nga ủng hộ các lệnh trừng phạt cứng rắn của LHQ đối với Iran, một thông điệp mà dự đoán ông cũng sẽ đưa ra tại hội nghị thượng đỉnh về hạt nhân ở Washington trong cuộc gặp với nhà lãnh đạo Trung Quốc Hồ Cẩm Đào. 

Steven Pifer, chuyên gia quản lý vũ khí tại Viện Brookings, nhận định hiệp ước với Nga sẽ tăng uy tín của phái đoàn Mỹ ở hội nghị chống phổ biến vũ khí sắp tới. 

“Nếu Mỹ và Nga không đạt được thỏa thuận và hai nước vẫn sở hữu 95% lượng vũ khí của thế giới, những nước không có vũ khí hạt nhân sẽ dễ dàng nói: “Họ không thực hiện phần việc của họ, tại sao chúng ta lại phải thực hiện?”, Pife nói. 

Tài liệu chiến lược hạt nhân mới của Obama tiết lộ tuần này cho thấy chính quyền mới của Mỹ từ bỏ dùng vũ khí hạt nhân chống lại các nước phi hạt nhân, một khác biệt lớn với chính quyền Bush tiền nhiệm, luôn đe dọa trả đũa hạt nhân trước các cuộc tấn công sinh học hoặc hóa học. 

Chính sách mới chỉ áp dụng với các nước tuân thủ theo Hiệp ước chống phổ biến vũ khí hạt nhân, vì vậy Iran và Triều Tiên sẽ không nhận được cam kết trên. 

Washington và Moscow vẫn còn nhiều bất đồng trong các vấn đề từ Iran cho đến phòng thủ tên lửa. Vào hôm thứ ba vừa qua, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã nhắc lại cảnh báo rằng sẽ rút khỏi hiệp ước START II nếu kế hoạch phòng thủ tên lửa của Mỹ đe dọa Nga.